Monday, May 18, 2009

بهبود وضعیت حقوق بشر از یک رئیس جمهور بر نمی‌آید

ناصر زرافشان

میرحسین موسوی کاندیدای ریاست جمهوری در بیانیه حقوق بشر خود اعلام کرده که قصد دارد معاونت حقوق بشر در ریاست جمهوری ایجاد کند. دکتر ناصر زرافشان فعال حقوق بشر معتقد است که بهبود وضعیت حقوق بشر نیاز به تغییرات ساختاری دارد.

روز یکشنبه بیست و هفتم اردیبهشت ماه بیانیه حقوق بشر و حقوق شهروندی از سوی مهندس میرحسین موسوی نامزد ریاست جمهوری منتشر شد. وی در این بیانیه با تاکید بر همسازی دین اسلام با اعلامیه‌های جهانی حقوق بشر و اینکه در دین اسلام حقوق بشر یک حق خدادادی و در نتیجه غیرقابل سلب است، متعهد شده است که در صورت رئیس جمهور شدن، موازین بین‌المللی حقوق بشر را رعایت خواهد کرد.
 آقای موسوی در بیانیه خود از جمله وعده داده است که در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، حریم خصوصی افراد را محترم خواهد شمرد، آزادی بیان و اجتماعات را مورد حمایت قرار خواهد داد، با اقلیت سیاسی منصفانه رفتار خواهد کرد، از حقوق زنان دفاع کرده و اعمال هرگونه شکنجه را ممنوع اعلام خواهد کرد.

دکتر ناصر زرافشان وکیل پرونده‌ی قتل‌های زنجیره‌ای که در جریان پیگیری این پرونده به اتهام افشای اسرار حکومتی به سه سال زندان محکوم شد، معتقد است که این گونه سخنان، شعارهای تبلیغاتی است که تنها در فاصلۀ زمانی نزدیک به انتخابات تاریخ مصرف دارد و در ساختار کنونی ایران اجرا نخواهد شد.

دکتر زرافشان (عضو کانون نویسندگان ایران) به واقعه اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ اشاره کرده، می‌گوید در آن زمان مهندس موسوی نخست وزیر بودند، بنابراین بهتر است که ابتدا در مورد این رویداد اظهارنظر کنند و بعد وعدۀ تشکیل معاونت حقوق بشر را بدهند.

دویچه‌وله: آقای دکتر زرافشان، میرحسین موسوی یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری اعلام کرده که اگر رییس جمهور بشود، دفتر معاونت حقوق شهروندی و حقوق بشر در ریاست جمهوری ایجاد می‌کند. فکر می‌کنید آیا ایجاد یک چنین معاونتی می‌تواند تاثیری بر بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران داشته باشد؟

دکتر ناصر زرافشان: نظر به این که آنچه در اینجا به انتخابات موسوم است، یعنی اول افرادی از طریق فیلترها و تمهیدات دیگری انتخاب می‌شوند و بعد بین انتخاب‌شده‌ها انتخابات می‌گذارند، علی‌الاصول به کل انتخابات اعتقادی ندارم. اما در مورد ایشان و صحبت‌هایی که کرده‌اند، بدون این که قصد بی‌احترامی به هیچ کس را داشته باشم، می‌خواهم بگویم اعمال افراد دروغ نمی‌توانند بگویند، اما خود آدمها می‌توانند دروغ بگویند. بنابراین اگر از روی اعمال افراد که واقعیت پیدا کرده و اتفاق افتاده قضاوت بکنید، مطمئن‌تر است تا این که از روی وعده‌هایی که می‌تواند واقعیت پیدا بکند و می‌تواند نکند داوری کنیم. آقای میرحسین موسوی در سال ۶۷، یعنی زمانی که بزرگترین پروژه‌ی قتل‌عام زندانیان سیاسی در این مملکت اتفاق افتاد، نخست‌وزیر این مملکت بوده‌اند. من خیال می‌کنم پیش از هر چیز ایشان باید در این زمینه برای جامعه و برای مردم بگویند نقش‌شان چه بوده است و در آن زمینه چه موضعی دارند، بعد در خصوص ایجاد معاونت حقوق بشر و حقوق شهروندی صحبت بکنند. همان طور که گفتم آنچه از آدمها سر زده و اعمال آدمها، معیار قابل اطمینان‌تری است تا وعده‌های آنان.

بنابراین شما براساس سابقه‌ی دوران هشت‌ساله‌ی نخست‌وزیری آقای موسوی فکر می‌کنید که ایشان این وعده‌هایی که داده‌اند فقط می‌تواند یک وعده‌ی انتخاباتی باشد و توانایی انجام این وعده‌ها را نخواهند داشت؟

من علاوه بر آنچه به شخص ایشان مربوط می‌شود، با توجه به ساختار موجود هم گمان می‌کنم که این حرفها حرف است و در مرحله‌ی حرف باقی خواهد ماند و تحقق یک چنین صحبت‌هایی نیاز به تغییر ساختاری در ایران دارد که الآن از عهده‌ی آقای موسوی یا سایر کسانی که کاندیدا هستند خارج است.

 من دقیقا در مورد همین می‌خواستم از شما سوال کنم که اصولا چقدر معتقدید که بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران در اختیار یک رییس جمهور خواهد بود؟

 من اعتقادی ندارم و گمان می‌کنم که در این زمینه‌ی خاص جز متشکل شدن مردم از پایین برای کسب آن قدرتی که برای بهبود وضع لازم است، هیچ اهرم و هیچ راه دیگری وجود ندارد.

آقای دکتر زرافشان عده‌ای معتقدند همین که کاندیدایی آمده و در مورد حقوق شهروندی و حقوق بشر صحبت می‌کند و وعده‌ی این را می‌دهد که می‌خواهد معاونت حقوق بشر ایجاد بکند، این را باید به فال نیک گرفت. نظرتان راجع به این موضوع چیست.

حرف خوب البته خوب است. بحث بر سر این است که آیا تا چه حد این حرفهای خوب می‌تواند به عمل‌های خوب تبدیل بشود. من در آن مقام دارم صحبت می‌کنم. وگرنه بابت همین حرفهای خوب هم، باید خوشحال بود که این حرفها زده می‌شود. ولی حرفهایی‌ست که مربوط به فصل موسم انتخابات است و باید بگویم که با توجه به مجموعه‌ی نظام موجود که حالا در این فرصت کوتاه امکان رفتن در جزییاتش نیست و بسیار کمتر از اینها هم با این مَلِک و این روزگار شدنی نیست

مصاحبه‌گر: میترا شجاعی

تحریریه: بهنام باوندپور

0 comments: